Tác giả: Cầm Giang
Đội võ trang ngược đường Tây Bắc
Rừng nối rừng, suối liên tiếp suối con
Đá tai mèo găm vách núi chon von
Rìu vội ngả cây làm cầu qua thung lũng
Vui ríu rít, vài quả bom, cây súng
Gạo quấn ngang, lưng đẫm mồ hôi
Vượn ngơ ngác, sóc giật mình lúng túng
Người vẫn đi lặng lẽ nối chân người
Người lặng lẽ nhưng trong lòng nổi sóng
Biết nhân dân hậu địch ngóng chờ ta
Ruộng bỏ hoang, chàm úa lá Sơn La
Núi cao chắn chim mất đường về tổ
Nghe chăng những gì đằng đó
Những gì đang thèm khát một tin vui
Bao người đang cầm nỏ nép bên đồi
Hoặc trừng mắt nhìn đồn thù nanh sói
Đối!
Lúa rụng đầy nương
Đối!
Bó tay nhìn đất màu mỡ quê hương
Dân hiền ngoan như trâu nằm ven đường
Nhưng cũng mạnh như rừng gặp thác nước
Đoàn quân bước dài, bước gấp
Mang cái tên “Trung Dũng” đẹp biết bao
Dạ sáng ngời như tên một chòm sao
Tâm sác nhọn như tâm người xung kích
Đội “Trung Dũng” đã tiến vào vòng địch
Hoen lĩnh như rỉ sắt giữa mùa mưa
Hoa ban nghẹn ngào, cỏ ngập đường xưa
Lim quen gió đứng đăm chiêu giữa núi
Dân ta không thiết nhìn bóng suối
Gót chân người đạp vào vách hoang vu
Mùa vải thiều còn sót lại quả khô
Sơn la ơi! Hẹn đến bao giờ
Lúa thơm lại trên sườn đồi Mường Chải
Đào thắm hồng trên đỉnh núi Long He
Dân gọi Đảng, Đảng điều quân trở lại
Biến đêm đông thành những chiều hè.
* ******
Nơi trú quân lá chuối lợp ven khe
Ông cơm lam hay mắt người sủi bọt
Toàn đội ngủ ngon lau chùi mệt nhọc
Bóng đèn pin anh đội trưởng kiểm tra
Đôi mắt nhìn sáng rọi tựa sao sa
Dưới vừng trán thương yêu chan chứa
Vai vạm vỡ xòe ngang như cành bứa
Anh lặng nhìn từng đồng chí chắt chiu
Có người quê sông Mã: Mường Khiu
Đôi mày ngủ mịn màng như rêu đá
Có người quê Than Uyên: Bản Xá
Mới ngủ im như cánh hoa vòng
Và những người Puộc – Chiềng Tùng
Tựa giấc mộng đang gõ đầu ống nứa
Đây những người Mèo tính như ngọn lửa
Muốn một ngày đốt sạch bóng đêm
Có người quê bên sông Đáy êm đềm
Trán ngủ lặng như lúa vàng Mĩ, Đức
Có người ra đời giữa quê hương Xô – Viết
Má tròn như đồi nhót chín Nghi Xuân
Anh đội trưởng dừng chân
Đứng khá lâu bên một người vùng biển
Nhìn ngực phập phồng cánh buồm rời bến
Hơi thở thơm nước mắm, gió nồm
Bỗng anh tự hỏi thầm
Tiếng trách nhiệm lại dâng đầy đôi mắt
Bên kia Mê – Kông, đứa con chưa biết mặt
Có gặp anh trong giấc mộng quê hương.
*****
Tinh mơ đội lại lên đường
Xóa dấu vết như không người qua lại
Anh đội trưởng chia đùm muối lớn
Cho mỗi người dặn dè sẻn từng li
Giọng trầm trầm anh nói “Ta đi
Quyết không phải đi về vùng địch
Ta đi về quê hương du kích
Đi vào lòng cha mẹ vọe con ta
Một chuyến đi như đi học về nhà
Dành được lòng dân là dành về tất cả…”
Anh nói say sưa, nắng soi kẽ lá
Mắt nhìn từng đôi mắt thương yêu
Mắt thướt tha như sóng lúa đồng chiều
Mắt giao phó như những câu mệnh lệnh
Các đồng chí ơi ta mang sứ mệnh
Của toàn dân thay mặt Đảng, Bác Hồ
Mang lại vinh quang cho kháng chiến trường kì
Quyết lấy lòng dân làm chiến lũy
Dù gặp khó khăn, thiếu tình đồng chí
Đừng thở dài trên đau khổ quê hương
Địch hở cơ các đồng chí lên đường
Anh đeo túi đi cùng một nhóm
Anh Trung Dũng khởi công bằng que đóm
Nhóm nhen lên từng bếp lửa nhà sàn
Địch đánh hơi, địch sợ, địch càn
Anh biết trước, anh phòng, anh giữ
Từng cây sắn giữa nương người Lự
Mỗi ngọ kê của bản Thái Đen
Địch chạm đến anh cũng không tha thứ
Lòng vững tin đêm ngọt tiếng khèn
Anh Trung Dũng vẫn cùng dân sát cánh
Đánh địch bằng bom, đánh địch bằng mồm
Gan góc giữ yên từng lũng nhỏ giữa rừng
Thà chết cả chứ không “giơ vải trắng”
Sau mỗi trận càn núi cao im lặng
Cùng suối quanh suy nghĩ hỏi mây vàng
Vẫn ngửng đầu như anh đội võ trang
Khao chiến công bằng rau rừng, ốc đá
Nhiều bữa ăn chỉ có măng, quả vá
Chia đều nhau một khúc củ mài
Nuôi thương binh bằng đọt chuối, cà gai
Hạ cơn sốt bằn quả thông Thường Tín
Hàng tháng, nửa năm một lần thư đến
Mắt quầng sâu vẫn thắp nến thủy chung
Có gì mạnh hơn những tấm lòng
Không công nhận mình đang gian khổ
Lấy tội giặc mở rộng thêm cơ sở
Vẹn lòng tin theo vụ bắp ngắn ngày
Bạt đá trồng bông, đắp ụ trồng khoai
Cất giấu cả tiếng gà nương rộng
Thắng lợi bắt nguồn từ tiếng sa quay trong lũng
Đổi mới bản mường từ tối học bình dân
Anh Trung Dũng người nhà
Anh Trung Dũng giáo viên
Xây đẹp những giấc mơ xã hội
Anh đội trưởng già nhanh trước tuổi
Nhưng mắt nhìn thêm sáng những tia sao
Nụ cười hiền vuốt vừng trán thêm cao
Như con sóc anh đến từng lũng nhỏ
Cho tan sương mù rau sắn ngon miệng thỏ
Chân rỗ hà in gần khắp Sơn La
Cổ lệ từng người “Địch muốn vây ta
Nhưng ta đã thít vòng dây trói
Vây lại quân thù bằng lưới thép lòng dân
Ta có núi rừng là có muối, có cơm
Có nhân dân ắt có trăm thứ có…”
Khắp vùng nghe anh như cây chiều đón gió
Thành hoa ban nhạc ngựa tiếng khèn
Lóe ánh mặt trời từ giữa đêm đen
Đội Trung Dũng thành tên dân Trung Dũng
Sơn La 1958 – 1960.
Rừng nối rừng, suối liên tiếp suối con
Đá tai mèo găm vách núi chon von
Rìu vội ngả cây làm cầu qua thung lũng
Vui ríu rít, vài quả bom, cây súng
Gạo quấn ngang, lưng đẫm mồ hôi
Vượn ngơ ngác, sóc giật mình lúng túng
Người vẫn đi lặng lẽ nối chân người
Người lặng lẽ nhưng trong lòng nổi sóng
Biết nhân dân hậu địch ngóng chờ ta
Ruộng bỏ hoang, chàm úa lá Sơn La
Núi cao chắn chim mất đường về tổ
Nghe chăng những gì đằng đó
Những gì đang thèm khát một tin vui
Bao người đang cầm nỏ nép bên đồi
Hoặc trừng mắt nhìn đồn thù nanh sói
Đối!
Lúa rụng đầy nương
Đối!
Bó tay nhìn đất màu mỡ quê hương
Dân hiền ngoan như trâu nằm ven đường
Nhưng cũng mạnh như rừng gặp thác nước
Đoàn quân bước dài, bước gấp
Mang cái tên “Trung Dũng” đẹp biết bao
Dạ sáng ngời như tên một chòm sao
Tâm sác nhọn như tâm người xung kích
Đội “Trung Dũng” đã tiến vào vòng địch
Hoen lĩnh như rỉ sắt giữa mùa mưa
Hoa ban nghẹn ngào, cỏ ngập đường xưa
Lim quen gió đứng đăm chiêu giữa núi
Dân ta không thiết nhìn bóng suối
Gót chân người đạp vào vách hoang vu
Mùa vải thiều còn sót lại quả khô
Sơn la ơi! Hẹn đến bao giờ
Lúa thơm lại trên sườn đồi Mường Chải
Đào thắm hồng trên đỉnh núi Long He
Dân gọi Đảng, Đảng điều quân trở lại
Biến đêm đông thành những chiều hè.
* ******
Nơi trú quân lá chuối lợp ven khe
Ông cơm lam hay mắt người sủi bọt
Toàn đội ngủ ngon lau chùi mệt nhọc
Bóng đèn pin anh đội trưởng kiểm tra
Đôi mắt nhìn sáng rọi tựa sao sa
Dưới vừng trán thương yêu chan chứa
Vai vạm vỡ xòe ngang như cành bứa
Anh lặng nhìn từng đồng chí chắt chiu
Có người quê sông Mã: Mường Khiu
Đôi mày ngủ mịn màng như rêu đá
Có người quê Than Uyên: Bản Xá
Mới ngủ im như cánh hoa vòng
Và những người Puộc – Chiềng Tùng
Tựa giấc mộng đang gõ đầu ống nứa
Đây những người Mèo tính như ngọn lửa
Muốn một ngày đốt sạch bóng đêm
Có người quê bên sông Đáy êm đềm
Trán ngủ lặng như lúa vàng Mĩ, Đức
Có người ra đời giữa quê hương Xô – Viết
Má tròn như đồi nhót chín Nghi Xuân
Anh đội trưởng dừng chân
Đứng khá lâu bên một người vùng biển
Nhìn ngực phập phồng cánh buồm rời bến
Hơi thở thơm nước mắm, gió nồm
Bỗng anh tự hỏi thầm
Tiếng trách nhiệm lại dâng đầy đôi mắt
Bên kia Mê – Kông, đứa con chưa biết mặt
Có gặp anh trong giấc mộng quê hương.
*****
Tinh mơ đội lại lên đường
Xóa dấu vết như không người qua lại
Anh đội trưởng chia đùm muối lớn
Cho mỗi người dặn dè sẻn từng li
Giọng trầm trầm anh nói “Ta đi
Quyết không phải đi về vùng địch
Ta đi về quê hương du kích
Đi vào lòng cha mẹ vọe con ta
Một chuyến đi như đi học về nhà
Dành được lòng dân là dành về tất cả…”
Anh nói say sưa, nắng soi kẽ lá
Mắt nhìn từng đôi mắt thương yêu
Mắt thướt tha như sóng lúa đồng chiều
Mắt giao phó như những câu mệnh lệnh
Các đồng chí ơi ta mang sứ mệnh
Của toàn dân thay mặt Đảng, Bác Hồ
Mang lại vinh quang cho kháng chiến trường kì
Quyết lấy lòng dân làm chiến lũy
Dù gặp khó khăn, thiếu tình đồng chí
Đừng thở dài trên đau khổ quê hương
Địch hở cơ các đồng chí lên đường
Anh đeo túi đi cùng một nhóm
Anh Trung Dũng khởi công bằng que đóm
Nhóm nhen lên từng bếp lửa nhà sàn
Địch đánh hơi, địch sợ, địch càn
Anh biết trước, anh phòng, anh giữ
Từng cây sắn giữa nương người Lự
Mỗi ngọ kê của bản Thái Đen
Địch chạm đến anh cũng không tha thứ
Lòng vững tin đêm ngọt tiếng khèn
Anh Trung Dũng vẫn cùng dân sát cánh
Đánh địch bằng bom, đánh địch bằng mồm
Gan góc giữ yên từng lũng nhỏ giữa rừng
Thà chết cả chứ không “giơ vải trắng”
Sau mỗi trận càn núi cao im lặng
Cùng suối quanh suy nghĩ hỏi mây vàng
Vẫn ngửng đầu như anh đội võ trang
Khao chiến công bằng rau rừng, ốc đá
Nhiều bữa ăn chỉ có măng, quả vá
Chia đều nhau một khúc củ mài
Nuôi thương binh bằng đọt chuối, cà gai
Hạ cơn sốt bằn quả thông Thường Tín
Hàng tháng, nửa năm một lần thư đến
Mắt quầng sâu vẫn thắp nến thủy chung
Có gì mạnh hơn những tấm lòng
Không công nhận mình đang gian khổ
Lấy tội giặc mở rộng thêm cơ sở
Vẹn lòng tin theo vụ bắp ngắn ngày
Bạt đá trồng bông, đắp ụ trồng khoai
Cất giấu cả tiếng gà nương rộng
Thắng lợi bắt nguồn từ tiếng sa quay trong lũng
Đổi mới bản mường từ tối học bình dân
Anh Trung Dũng người nhà
Anh Trung Dũng giáo viên
Xây đẹp những giấc mơ xã hội
Anh đội trưởng già nhanh trước tuổi
Nhưng mắt nhìn thêm sáng những tia sao
Nụ cười hiền vuốt vừng trán thêm cao
Như con sóc anh đến từng lũng nhỏ
Cho tan sương mù rau sắn ngon miệng thỏ
Chân rỗ hà in gần khắp Sơn La
Cổ lệ từng người “Địch muốn vây ta
Nhưng ta đã thít vòng dây trói
Vây lại quân thù bằng lưới thép lòng dân
Ta có núi rừng là có muối, có cơm
Có nhân dân ắt có trăm thứ có…”
Khắp vùng nghe anh như cây chiều đón gió
Thành hoa ban nhạc ngựa tiếng khèn
Lóe ánh mặt trời từ giữa đêm đen
Đội Trung Dũng thành tên dân Trung Dũng
Sơn La 1958 – 1960.