Mừng Đốc Học Hà Nam()

I.

Lâu nay không gặp ngỡ xa đàng
Ai biết rằng ra giữ mõ làng
In sáo vẽ cho thằng mặt trắng
Bẻ cò tính lại cái lương vàng
Chuyện đời hãy đắp tai cài trốc
Lộc thánh đừng lừa nạc bỏ xương
Cũng muốn ra chơi, chơi chửa được
Gió thu hiu hắt nhuộm màu sương

II.

Ông làm đốc học bấy lâu nay
Gần đó mà tôi vẫn chửa hay
Tóc bạc răng long chừng đã cụ
Khăn thâm áo thụng cũng ra thầy
Học trò kẻ chợ trầu dăm miếng
Khảo khóa ngày xưa quyển một chầy
Bổng lộc như ông không mấy nhỉ ?
Ăn tiêu nhờ được chiếc lương Tây

(*) Hai bài này nhà thơ gửi cho ông Trần Nhược Sơn hiệu là Ngũ Sơn, người làng Xuân Mai thuộc huyện Bình Lục (Nam Hà), đỗ cử nhân, làm thương tá Bắc Ninh, sau thăng án sát Thái Nguyên, rồi cáo quan về nghỉ nhà . Sau Hoàng Cao Khải vì có hàm ân với ông Ngũ Sơn nên khi được thực dân Pháp cho làm kinh lượt sứ Bắc Kỳ, Hoàng Cao Khải bèn mời ông Ngũ Sơn lên chơi mà nói rằng: “Ông già rồi, làm quan cai trị vất vả không làm được, nay có tỉnh Hà Nam mới mở, tôi sẽ bổ ông làm đốc học tỉnh ấy để dưỡng lão”. Nhà thơ được tin bạn ra làm quan bèn gửi bài thơ này .