Tác giả: Đỗ Phủ
I.
Tử biệt dĩ thôn thanh
Sinh biệt thường trắc trắc
Giang Nam chướng lệ địa
Trục khách vô tiêu tức
Cố nhân nhập ngã mộng
Minh ngã trường tương ức
Quân kim tại la võng
Hà dĩ hữu vũ dực
Khủng phi bình sinh hồn
Lộ viễn bất khả trắc
Hồn lai phong lâm thanh
Hồn phản quan tái bắc
Lạc nguyệt mãn ốc lương
Do nghi chiếu nhan sắc
Thủy thâm ba lãng khoát
Vô sử giao long đắc
II.
Phù vân chung nhật hành
Du tử cửu bất chí
Tam dạ tần mộng quân
Tình thân kiến quân ý
Cáo quy thường cục xúc
Khổ đạo lai bất dị
Giang hồ đa phong ba
Chu tiếp khủng thất trụy
Xuất môn tao bạch thủ
Nhược phụ bình sinh chí
Quan cái mãn kinh hoa
Tư nhân độc tiều tụy
Thục vân võng khôi khôi
Tương lão thân phản lụy
Thiên thu vạn tuế danh
Tịch mịch thân hậu sự
Dịch Nghĩa
I.
Người chết đi là đã hết lời
Người còn sống thì lúc nào cũng thương xót
Giang Nam là nơi chướng độc
Người bị đày không nghe tin tức
Cố nhân đi vào trong mộng
Biết là ta nhớ nhung đã lâu nay
Tôi e rằng hồn bạn không được như ý lắm
Nhưng lâu nay đường xá xa xôi không gặp không biết có phải vậy không
Hồn về đây cánh rừng phong xanh ngát
Hồn trở lại miền quan tái đen tối xa xăm
Bạn giờ đây đã nằm sa trong lưới
Làm sao mà có lông cánh bay bỗng khắp nơi
Trăng xuống chiếu trên rường nhà
Còn ngờ như đang soi trên khuôn mặt bạn
Nước thì sâu sóng thì lớn
Mong bạn coi chừng cẩn thận con thuồng luồng dưới nước
II .
Mây trôi bềnh bồng cả ngày nay
Người khách ham chơi lâu ngày không thấy tới
Ba hôm nay nằm mộng thấy bạn
Thâm tình của bạn lộ rõ ta thấy
Lúc cáo từ bạn có vẻ bồn chồn không an
Nói rằng đường xá khó khăn không dễ lại thăm
Sông hồ nhiều sóng gió
Chèo lái sợ sẩy tay chìm thuyền
Ra cửa còn xoa xoa đầu tóc bạc
Có vẻ như nghịch ý mình sao đó
Nào mũ, nào lọng đầy kinh đô
Chỉ có mình người này là tiều tụy
Ai bảo lưới trời lồng lộng
Về già rồi hóa ra thân lại bị lụy
Ngàn năm vạn năm sau danh tiếng
Nhưng chết đi rồi thì im lìm chẳng còn gì để nói
Dịch Thơ
Mơ thấy Lý Bạch
I .
Chết biệt đành câm hơi
Sống biệt thường nhức nhối
Giang nam đất lam chướng
Khách đày tin ngóng mỏi
Anh nhập vào mộng tôi
Rõ tôi nhớ anh mãi
Nay anh bị giam cầm
Cánh đâu mà vượt khỏi
E chẳng phải hồn sống
Đường xa khôn lường nổi
Hồn đến rừng phong xanh
Hồn về quan ải tối
Trăng xế lọt đầy nhà
Còn ngờ gương mặt rọi
Nước sâu sóng gió to
Chớ để thuồng luồng hại
II .
Mây nổi suốt ngày trôi
Người đi mãi biền biệt
Ba đêm hằng mộng anh
Thấy anh tình thắm thiết
Chào về thường bịn rịn
Ôi đến nhau khó thật
Sông hồ sóng gió nhiều
Thuyền bè e đắm mất
Dường trái chí bình sinh
Bước ra gãi đầu bạc
Mũ lọng đầy kinh hoa
Một người này xơ xác
Lồng lộng lưới trời giăng
Gần già lụy chẳng thoát
Ngàn thu tiếng để đời
Ích gì sau lúc thác
Bản dịch: Trần Trọng San
I .
Chết xa nhau nín đã đành
Sống xa nhau để đinh ninh bên lòng
Giang nam hơi độc mịt mùng
Khách đi đày biết vân mồng ra sao
Chiêm bao ta bạn lẻn vào
Rõ lòng ta chẳng lúc nào lúc quên
Biết đâu cách trở đôi miền
Sợ khi không phải hồn quen mọi ngày
Hồn về xanh ngắt ngàn cây
Hồn đi quan ải bóng mây đen rầm
Bạn nay dò lưới giam cầm
Cách nào vượt được xa xăm canh dài
Xà nhà trăng lặn rọi soi
Còn như nhác thấy mặt người năm xưa
Sông sâu sóng nước không bờ
Giữ mình chớ để sa cơ thuồng luồng
II .
Mây nổi chạy quanh ngày
Khách du đâu vắng biệt
Ba đêm gặp bác luôn
Lòng tôi bác đã biết
Lối lại kêu khó khăn
Đòi về chi mải miết
Sông hồ sóng gió nhiều
Chèo lái lo khôn xiết
Chí cũ chắc không đành
Bước ra đầu lắc riết
Đầy kinh mũ lọng ai
Người ấy riêng thua thiệt
Đeo lụy lúc hồ già
Ai rằng trời xét nét
Muôn năm tiếng để đời
Vô ích sau khi chết
Bản dịch: Nam Trân
I .
Chết đành lặng ngắt tăm hơi
Sống mà xa cách sao nguôi tấc lòng
Giang nam chướng độc muôn trùng
Mong người bi đuổi tin hồng vắng tanh
Chiêm bao lẫn khuất bên mình
Tỏ rằng ta vẫn nặng tình nhớ nhung
Bạn nay còn mắc lưới hồng
Cáng đâu tháo củi sổ lồng cao bay
Phải chăng hồn sống về đây
Nẻo đường xa lắc dễ hay mà lường
Hồn đi xanh ngắt rừng bàng
Hồn về cửa ải dặm đường tối đen
Trên xà xế bóng trăng xiên
Mơ hồ còn tưởng như in vẻ người
Nước sâu sóng dợn đầy giời
Giữ sao cho khỏi mắc mồi giao long
II .
Đám mây nổi suốt ngày trôi lững thững
Du tử kia đằng đẵng biết bao về
Luôn ba đêm thấy bạn lúc nằm mê
Biết bạn vẫn nặng nề tình thân ái
Khi lui gót băn khoăn ngần ngại
Giận đường đi lối lại khó bao nhiêu
Bước giang hồ sóng gió nổi sôi nhiều
Những e sợ lái chèo khi sẩy lạc
Ra tới cửa giơ tay xoa tóc bạc
Chí bình sinh không thỏa được nghĩ buồn chưa
Nào lọng che nào mũ đội đầy rẫy khắp kinh đô
Sao người ấy bơ phờ riêng một kiếp
Ai dám bảo lưới trời to rộng khiếp
Đến thân già còn vương vít mãi chưa thôi
Tiếng tăm muôn thuở nghìn đời
Âm thầm lặng lẽ nữa rồi thân sau
Bản dịch: Á Nam Trần Tuấn Khải
Tử biệt dĩ thôn thanh
Sinh biệt thường trắc trắc
Giang Nam chướng lệ địa
Trục khách vô tiêu tức
Cố nhân nhập ngã mộng
Minh ngã trường tương ức
Quân kim tại la võng
Hà dĩ hữu vũ dực
Khủng phi bình sinh hồn
Lộ viễn bất khả trắc
Hồn lai phong lâm thanh
Hồn phản quan tái bắc
Lạc nguyệt mãn ốc lương
Do nghi chiếu nhan sắc
Thủy thâm ba lãng khoát
Vô sử giao long đắc
II.
Phù vân chung nhật hành
Du tử cửu bất chí
Tam dạ tần mộng quân
Tình thân kiến quân ý
Cáo quy thường cục xúc
Khổ đạo lai bất dị
Giang hồ đa phong ba
Chu tiếp khủng thất trụy
Xuất môn tao bạch thủ
Nhược phụ bình sinh chí
Quan cái mãn kinh hoa
Tư nhân độc tiều tụy
Thục vân võng khôi khôi
Tương lão thân phản lụy
Thiên thu vạn tuế danh
Tịch mịch thân hậu sự
Dịch Nghĩa
I.
Người chết đi là đã hết lời
Người còn sống thì lúc nào cũng thương xót
Giang Nam là nơi chướng độc
Người bị đày không nghe tin tức
Cố nhân đi vào trong mộng
Biết là ta nhớ nhung đã lâu nay
Tôi e rằng hồn bạn không được như ý lắm
Nhưng lâu nay đường xá xa xôi không gặp không biết có phải vậy không
Hồn về đây cánh rừng phong xanh ngát
Hồn trở lại miền quan tái đen tối xa xăm
Bạn giờ đây đã nằm sa trong lưới
Làm sao mà có lông cánh bay bỗng khắp nơi
Trăng xuống chiếu trên rường nhà
Còn ngờ như đang soi trên khuôn mặt bạn
Nước thì sâu sóng thì lớn
Mong bạn coi chừng cẩn thận con thuồng luồng dưới nước
II .
Mây trôi bềnh bồng cả ngày nay
Người khách ham chơi lâu ngày không thấy tới
Ba hôm nay nằm mộng thấy bạn
Thâm tình của bạn lộ rõ ta thấy
Lúc cáo từ bạn có vẻ bồn chồn không an
Nói rằng đường xá khó khăn không dễ lại thăm
Sông hồ nhiều sóng gió
Chèo lái sợ sẩy tay chìm thuyền
Ra cửa còn xoa xoa đầu tóc bạc
Có vẻ như nghịch ý mình sao đó
Nào mũ, nào lọng đầy kinh đô
Chỉ có mình người này là tiều tụy
Ai bảo lưới trời lồng lộng
Về già rồi hóa ra thân lại bị lụy
Ngàn năm vạn năm sau danh tiếng
Nhưng chết đi rồi thì im lìm chẳng còn gì để nói
Dịch Thơ
Mơ thấy Lý Bạch
I .
Chết biệt đành câm hơi
Sống biệt thường nhức nhối
Giang nam đất lam chướng
Khách đày tin ngóng mỏi
Anh nhập vào mộng tôi
Rõ tôi nhớ anh mãi
Nay anh bị giam cầm
Cánh đâu mà vượt khỏi
E chẳng phải hồn sống
Đường xa khôn lường nổi
Hồn đến rừng phong xanh
Hồn về quan ải tối
Trăng xế lọt đầy nhà
Còn ngờ gương mặt rọi
Nước sâu sóng gió to
Chớ để thuồng luồng hại
II .
Mây nổi suốt ngày trôi
Người đi mãi biền biệt
Ba đêm hằng mộng anh
Thấy anh tình thắm thiết
Chào về thường bịn rịn
Ôi đến nhau khó thật
Sông hồ sóng gió nhiều
Thuyền bè e đắm mất
Dường trái chí bình sinh
Bước ra gãi đầu bạc
Mũ lọng đầy kinh hoa
Một người này xơ xác
Lồng lộng lưới trời giăng
Gần già lụy chẳng thoát
Ngàn thu tiếng để đời
Ích gì sau lúc thác
Bản dịch: Trần Trọng San
I .
Chết xa nhau nín đã đành
Sống xa nhau để đinh ninh bên lòng
Giang nam hơi độc mịt mùng
Khách đi đày biết vân mồng ra sao
Chiêm bao ta bạn lẻn vào
Rõ lòng ta chẳng lúc nào lúc quên
Biết đâu cách trở đôi miền
Sợ khi không phải hồn quen mọi ngày
Hồn về xanh ngắt ngàn cây
Hồn đi quan ải bóng mây đen rầm
Bạn nay dò lưới giam cầm
Cách nào vượt được xa xăm canh dài
Xà nhà trăng lặn rọi soi
Còn như nhác thấy mặt người năm xưa
Sông sâu sóng nước không bờ
Giữ mình chớ để sa cơ thuồng luồng
II .
Mây nổi chạy quanh ngày
Khách du đâu vắng biệt
Ba đêm gặp bác luôn
Lòng tôi bác đã biết
Lối lại kêu khó khăn
Đòi về chi mải miết
Sông hồ sóng gió nhiều
Chèo lái lo khôn xiết
Chí cũ chắc không đành
Bước ra đầu lắc riết
Đầy kinh mũ lọng ai
Người ấy riêng thua thiệt
Đeo lụy lúc hồ già
Ai rằng trời xét nét
Muôn năm tiếng để đời
Vô ích sau khi chết
Bản dịch: Nam Trân
I .
Chết đành lặng ngắt tăm hơi
Sống mà xa cách sao nguôi tấc lòng
Giang nam chướng độc muôn trùng
Mong người bi đuổi tin hồng vắng tanh
Chiêm bao lẫn khuất bên mình
Tỏ rằng ta vẫn nặng tình nhớ nhung
Bạn nay còn mắc lưới hồng
Cáng đâu tháo củi sổ lồng cao bay
Phải chăng hồn sống về đây
Nẻo đường xa lắc dễ hay mà lường
Hồn đi xanh ngắt rừng bàng
Hồn về cửa ải dặm đường tối đen
Trên xà xế bóng trăng xiên
Mơ hồ còn tưởng như in vẻ người
Nước sâu sóng dợn đầy giời
Giữ sao cho khỏi mắc mồi giao long
II .
Đám mây nổi suốt ngày trôi lững thững
Du tử kia đằng đẵng biết bao về
Luôn ba đêm thấy bạn lúc nằm mê
Biết bạn vẫn nặng nề tình thân ái
Khi lui gót băn khoăn ngần ngại
Giận đường đi lối lại khó bao nhiêu
Bước giang hồ sóng gió nổi sôi nhiều
Những e sợ lái chèo khi sẩy lạc
Ra tới cửa giơ tay xoa tóc bạc
Chí bình sinh không thỏa được nghĩ buồn chưa
Nào lọng che nào mũ đội đầy rẫy khắp kinh đô
Sao người ấy bơ phờ riêng một kiếp
Ai dám bảo lưới trời to rộng khiếp
Đến thân già còn vương vít mãi chưa thôi
Tiếng tăm muôn thuở nghìn đời
Âm thầm lặng lẽ nữa rồi thân sau
Bản dịch: Á Nam Trần Tuấn Khải