Tác giả: Đỗ Phủ
Bát nguyệt thu cao phong nộ hào ,
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao .
Mao phi độ giang sái giang giao .
Cao già quái quyến trường lâm sao ,
Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao .
Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực ,
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc .
Công nhiên bão mao nhập trúc khứ ,
Thần tiều khẩu táo hô bất đắc .
Qui lai ỷ trượng tự thán tức .
Nga khoảnh phong định vân mặc sắc ,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc .
Bố khâm đa niên lãnh tự thiết .
Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt .
Sàng đầu ốc lậu vô can xứ ,
Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt .
Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên ,
Trường dạ chiêm thấp hà do triệt .
An đắc quảng hạ thiên vạn gian ,
Đại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan ,
Phong vũ bất động an như san .
Ô hô , hà thời nhãn tiền đột ngột kiến thử ốc ,
Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc .
Dịch Nghĩa
Mái Tranh Bị Gió Thu Thổi Vỡ
Tháng tám , trời thu cao, gió giận dữ gào thét , cuốn đi ba lớp cỏ tranh trên mái nhà ta . Cỏ tranh bay qua sông , rải xuống miền đất bên sông . Cao thì vắt vẻo treo trên ngọn cây rừng ; thấp thì tả tơi rơi chìm xuống ao nước .
Lũ trẻ xóm nam khinh ta già yếu , nhẫn tâm làm giặt cướp ngay trước mặt ta . Chúng công khai ôm cỏ tranh đi vào trong xóm trúc ; ta khô môi rát miệng , kêu thét mà không được . Trở về, chống gậy , thở than .
Một lát sau , gió yên mây đen như mực . Trời thu bát ngát đen tối lúc chiều tà . Chiếc chăn vải dùng nhiều năm , lạnh như sắt , bị đứa con thơ khó ngủ đạp rách toang . Ở đầu giường mái nhà dột , không chổ nào khô ; vết mưa nhiều nhưng gai vẫn còn chưa hết . Từ khi gặp cơn hoạn lạc , mình ít ngủ , suốt đêm dài , ướt đẫm , biết làm sao hết được !
Mong sao có được ngàn vạn gian nhà lớn, để giúp cho các hàn sĩ trong thiên hạ đều được vui vẽ , không bị kinh động vì mưa gió , yên ổn như núi non ! Hỡi ôi , biết bao giờ được trông thấy nhà này đứng cao sững trước mắt ; dù cho riêng nhà ta bị phá vỡ , mình có chịu rét đến chết , cũng thỏa lòng !
Dịch Thơ
Mái Tranh Bị Gió Thu Thổi Vỡ
Tháng tám , trời cao , gió thu gào ,
Thổi tung mái nhà , cuốn tranh pheo .
Tranh bay qua sông , rơi lao xao ;
Cao thì trên rừng treo vắt vẻo ,
Thấp thì phơ phất chìm trong ao .
Lũ trẻ xóm nam khinh ta già không sức ,
Nỡ lòng ngang nhiên làm trộm giặc ;
Ôm bừa cỏ tranh vào trong trúc .
Rát cổ , bỏng họng kêu không được ;
Trở về , chống gậy mà tấm tắc .
Phút chốc , gió yên mây như mực ;
Chiều đến , trời thu đen bát ngát .
Chăn vải lâu năm lạnh như sắc ,
Con thơ khó ngủ , đạp rách nát .
Đầu giường , mái dột , khắp nơi ướt ;
Mưa nhiều như gai , vết chưa nhạt .
Từ khi loạn lạc , ít ngủ ngon ;
Đêm dài ướt đẫm , làm sao bớt !
Mong sao nhà lớn có ngàn gian ,
Giúp cho hàn sĩ trên đời đều hân hoan ,
Gió mưa chẳng đọng , vững như non !
Hỡi ôi , bao giờ thấy được nhà cao này trước mắt ;
Nhà mình có vỡ , chết rét , cũng thỏa lòng !
Bản dịch Trần Trọng San
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao .
Mao phi độ giang sái giang giao .
Cao già quái quyến trường lâm sao ,
Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao .
Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực ,
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc .
Công nhiên bão mao nhập trúc khứ ,
Thần tiều khẩu táo hô bất đắc .
Qui lai ỷ trượng tự thán tức .
Nga khoảnh phong định vân mặc sắc ,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc .
Bố khâm đa niên lãnh tự thiết .
Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt .
Sàng đầu ốc lậu vô can xứ ,
Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt .
Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên ,
Trường dạ chiêm thấp hà do triệt .
An đắc quảng hạ thiên vạn gian ,
Đại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan ,
Phong vũ bất động an như san .
Ô hô , hà thời nhãn tiền đột ngột kiến thử ốc ,
Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc .
Dịch Nghĩa
Mái Tranh Bị Gió Thu Thổi Vỡ
Tháng tám , trời thu cao, gió giận dữ gào thét , cuốn đi ba lớp cỏ tranh trên mái nhà ta . Cỏ tranh bay qua sông , rải xuống miền đất bên sông . Cao thì vắt vẻo treo trên ngọn cây rừng ; thấp thì tả tơi rơi chìm xuống ao nước .
Lũ trẻ xóm nam khinh ta già yếu , nhẫn tâm làm giặt cướp ngay trước mặt ta . Chúng công khai ôm cỏ tranh đi vào trong xóm trúc ; ta khô môi rát miệng , kêu thét mà không được . Trở về, chống gậy , thở than .
Một lát sau , gió yên mây đen như mực . Trời thu bát ngát đen tối lúc chiều tà . Chiếc chăn vải dùng nhiều năm , lạnh như sắt , bị đứa con thơ khó ngủ đạp rách toang . Ở đầu giường mái nhà dột , không chổ nào khô ; vết mưa nhiều nhưng gai vẫn còn chưa hết . Từ khi gặp cơn hoạn lạc , mình ít ngủ , suốt đêm dài , ướt đẫm , biết làm sao hết được !
Mong sao có được ngàn vạn gian nhà lớn, để giúp cho các hàn sĩ trong thiên hạ đều được vui vẽ , không bị kinh động vì mưa gió , yên ổn như núi non ! Hỡi ôi , biết bao giờ được trông thấy nhà này đứng cao sững trước mắt ; dù cho riêng nhà ta bị phá vỡ , mình có chịu rét đến chết , cũng thỏa lòng !
Dịch Thơ
Mái Tranh Bị Gió Thu Thổi Vỡ
Tháng tám , trời cao , gió thu gào ,
Thổi tung mái nhà , cuốn tranh pheo .
Tranh bay qua sông , rơi lao xao ;
Cao thì trên rừng treo vắt vẻo ,
Thấp thì phơ phất chìm trong ao .
Lũ trẻ xóm nam khinh ta già không sức ,
Nỡ lòng ngang nhiên làm trộm giặc ;
Ôm bừa cỏ tranh vào trong trúc .
Rát cổ , bỏng họng kêu không được ;
Trở về , chống gậy mà tấm tắc .
Phút chốc , gió yên mây như mực ;
Chiều đến , trời thu đen bát ngát .
Chăn vải lâu năm lạnh như sắc ,
Con thơ khó ngủ , đạp rách nát .
Đầu giường , mái dột , khắp nơi ướt ;
Mưa nhiều như gai , vết chưa nhạt .
Từ khi loạn lạc , ít ngủ ngon ;
Đêm dài ướt đẫm , làm sao bớt !
Mong sao nhà lớn có ngàn gian ,
Giúp cho hàn sĩ trên đời đều hân hoan ,
Gió mưa chẳng đọng , vững như non !
Hỡi ôi , bao giờ thấy được nhà cao này trước mắt ;
Nhà mình có vỡ , chết rét , cũng thỏa lòng !
Bản dịch Trần Trọng San