Ca Dao [n]

Nam Hà đi dễ khó về
Trai đi có vợ, gái về có con

Nam mô Bồ Tát
Chẻ lạt đứt tay
Đi cày trâu húc
Đi súc phải cọc
Đi học thày đánh
Đi gánh đau vai
Nằm dài nhịn đói

Nàng dâu khôn lanh, nấu canh cho ngọt
Canh sôi hớt bọt, thêm ớt rắc tiêu
Mẹ chồng cay đắng đủ điều
Mẹ ghét cứ ghét, chồng chiều cũng vui

Nàng ơi anh quyết với mình
Công anh dan díu chẳng thành thời thôi
Con sông bên lở, bên bồi
Bên lở thì đục, bên bồi thì trong
Sông kia nước chảy hai dòng
Biết rằng bên đục, bên trong bên nào

Năm canh thì ngủ lấy ba
Hai canh coi sóc cửa nhà làm ăn

Nắng đổ chang chang
Thấy mặt con bán khoai lang
Tui bàng hoàng muốn làm cử rét
Trời mưa sấm sét
Thấy mặt con bán bánh tét
Tui muốn hét rụng rờị..

Nắng lên cho héo lá lan
Cho đáng kiếp chàng, phụ rẫy tình xưa
Nắng lên cho héo ngọn dừa
Đánh chết chẳng chừa cái thói đổi thay
Nắng lên cho héo nhánh mai
Tui rủa tối ngày kẻ chẳng thủy chung

Nắng mưa là bệnh của trời
Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng

Nằm giường lèo lại đòi trèo trướng phụng
Dẫu ai trề nhún, nó cũng làm ngang
Một khi bị đạp xuống sàn
Ngủ chung với chó, còn than nỗi gì

Nè em Tiên Bửu ôi
Nhớ em chưa ăn xôi mà anh như gặp hồi no bụng
Chưa ăn bún mà anh cũng no hơi
Thương em quên đứng, quên ngồi
Ngứa đầu quên gãi, đứt ruột rồi quên đau

Nếm muỗng đường om (nồi đất), mùi thơm vị ngọt
Qua thương nhớ bậu thức trót canh gà
Phận bậu như hạt mưa sa
Phận qua như gió thổi tuốt ra vàm ngoài

Nếu anh ác gian, đem dạ phụ phàng
Cho con kiến hôi bò dưới đất
Con kiến vàng bò trên nhánh cây
Nếu anh mê đó, bỏ đây
Cho con cá lội dưới nước
Con chim bay trên trời

Nếu làm hoa làm hoa hướng dương
Nếu làm đá làm đá hoa cương

Ngày đi, trúc chửa mọc răng
Ngày về, trúc đã cao bằng ngọn tre
Ngày đi, lúa chửa có vè
Ngày về, lúa đã đỏ hoe ngoài đồng
Ngày đi, em chửa có chồng
Ngày về, em đã con quấn, con quít, con bồng, con mang

Ngày nào anh nói em đành
Bụi tre trước ngõ để dành đan nôi
Bây giờ anh nói em thôi
Bụi tre trước ngõ đan nôi ai nằm?

Ngày nào anh nói em đành
Cuốc đất trồng hành, gieo cải, vãi kê
Bây giờ, anh nói em chê
Để cải anh héo, cho kê anh tàn

Ngày nào ra đứng bờ sông
Sông xa, xa tít cho lòng em đau

Ngày qua tháng lại
Vật đổi sao dời
Nòng nọc đứt đuôi
Nhảy lên mặt đất
Rõ ràng cóc thật
Chẳng phải trê nào!
Cả xóm xôn xao
Đồn đi khắp huyện
Cóc cho nghe chuyện
Tìm đến thử coi
Nhận rõ con rồi
Lại xin lỗi vợ
Trăm nghìn lạy mợ
Vì trót quá ghen
Ở không trọn nghĩạ..

Ngày rằm, mùng một ăn chay
Ghét con mỏ nhọn tưởng hoài chả nem

Ngày xưa anh bủng anh beo
Tay bưng chén thuốc tay đèo múi chanh
Bây giờ anh khỏi anh lành
Anh theo duyên mới anh đành phụ em

Ngày xưa quả báo thì chầy
Ngày nay quả báo trước ngay nhãn tiền

Nghe vẻ nghe ve
Nghe vè nói ngược
Ngựa đua dưới nước
Tàu chạy lên bờ
Lên núi đặt lờ
Xuống sông đốn củị..

Ngó lên nhang tắt đèn mờ
Mẫu thân đâu vắng bàn thờ lạnh tanh

Ngó lên tàng cây thấy cặp cu trốn nắng
Ngó ra ngoài ruộng thấy đôi cò trắng bay xa
Đi về lập miễu thờ cha
Cất chùa thờ mẹ, lập trang thờ bà

Ngó qua bên bến Tô Châu
Thấy em gánh nước trên đầu giắt trâm

Ngọc hoàng ngồi tựa ngai vàng
Thấy con uống rượu hai hàng lệ rơi

Ngồi buồn gởi bức thư sang
Có con rồng bạch chắn ngang giữa trời
Vậy nên thư chẳng tới nơi
Trong thư ai biết những lời làm sao

Ngồi buồn vuốt bụng thở dài
Nhớ chồng thì ít, nhớ trai thì nhiều

Ngày đêm trông bóng trăng tàn
Muốn riêng với nguyệt mà than một lời
Nguyệt rằng: Vật đổi sao dời
Thân này vẫn để cho người soi chung

Người ta tuổi tí tuổi mùi
Còn em thì chịu bùi ngùi tuổi (tủi) thân

Người trên ở chẳng chính ngôi
Khiến cho kẻ dưới chúng tôi hỗn hào
Người trên ở chẳng được cao
Khiến cho kẻ dưới lộn nhào lên trên

Người trồng cây hạnh người chơi
Ta trồng cây đức để đời về sau

Nhà ai chồng quỉ vợ ma
Hễ ông ăn chả thì bà ăn nem
Đói cơm khát nước tèm lem
No cơm ấm áo lại thèm nọ kia

Nhà Bè nước chảy chia hia
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về

Nhà em cao, hàng rào em kín
Nhà em tám, chín, mười từng
Con ong bay vô không lọt
Biểu con bướm đừng xôn xao
Anh về sắm lễ cho cao
Cậy mai dong cho giỏi
Mới bước vào nhà em

Nhà hát bóng chào rào chộn rộn
Sở chụp hình ngồi đứng chỉnh tề
Thăm em một chút anh về
Chơi khuya lính bắt khó bề phân bua

Nhà ta ba bốn chị em
Mẹ ta còn thèm một chút rể xa
Ta về ta bảo mẹ ta
Rể gần cho ruộng, rể xa cho tiền

Nhà tôi có dãy vườn hoa
Có ba dãy nhãn, có ba dãy dừa
Dù anh đi sớm, về trưa
Sao anh chẳng nghĩ dãy dừa nhà tôi
Sao anh chẳng đứng, chẳng ngồi
Hay là anh phải duyên tôi anh buồn
Anh buồn, anh lại đi buôn
Có tiền lấy vợ, thôi buồn làm chi

Nhất sĩ nhì nông
Hết gạo chạy rong, nhất nông nhì sĩ

Nhất thì bộ lại, bộ binh
Nhì thì bộ hộ, bộ hình cũng xong
Thứ ba thì đến bộ công
Nhược bằng bộ lễ, lạy ông xin về

Nhện sa xuống nước nổi phình
Kiếu huynh kiếu đệ kiếu người tình tôi lui

Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
Phu thê trong nghĩa tương phùng
Chăn loan, gối quế, chữ tùng cùng ai
Tấm đá hoa ghi tạc để đời

Nhìn nhau lệ ứa đôi hàng
Tàu lui ốc thổi, tui chàng rẽ phân

Nhìn ra sậy xám, lau vàng
Ngày lu, nắng úa, bóng chàng nơi đâủ

Nhỏ thì nhờ mẹ nhờ cha
Lớn lên nhờ vợ, về già nhờ con

Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than

Nhớ ai con mắt lim dim
Chân đi thất thểu như chim tha mồi
Nhớ ai hết đứng lại ngồi
Ngày đêm tơ tưởng một người ở xa

Nhớ ai, nhớ mãi thế này,
Nhớ đêm quên ngủ nhớ ngày quên ăn.
Nhớ ai em những khóc thầm,
Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa.
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ ai, ai nhớ bây giờ nhớ ai ?
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa như ngồi đống than ?

Nhờ cô nhờ bác giúp lời
Chị em giúp của, ông trời định đôi

Nhứt thích ăn trái chua
Hai ưa mua áo tốt
Ba tìm lột quần trai

Những người chước độc mưu thâm
Tai kia vạ nọ ngấm ngầm đến ngay

Những người thắt đáy lưng ong
Vừa khéo chiều chồng, vừa khéo nuôi con
Những người béo trục béo tròn
Ăn vụng như chớp, đánh con cả ngày

Những người ti hí mắt lươn
Trai thì trộm cắp, gái buôn chồng người

Non cao cũng có đường trèo
Bệnh dẫu hiểm nghèo cũng có thuốc tiên

Non cao cũng có đường trèo
Đường có hiểm nghèo cũng có lối đi

Non kia ai đắp lên cao
Sông kia biển nọ ai đào chi sâu

Nói chín thì làm nên mười
Nói mười làm chín kẻ cười người chê

Nói đẩy đưa cho vừa lòng bạn
Con sông Giang Hà chỗ cạn chỗ sâu

Nói lời thì giữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay

Nói người chẳng nghĩ đến ta
Thử sờ lên gáy xem xa hay gần

Nói ra thì nhớ lấy lời
Đừng như ong bướm đậu rồi lại bay

Nồi đồng mà úp vung đồng
Con gái xứ Bắc lấy chồng Đồng Nai
Giậm chân xuống đất than dài
Chồng tôi vô Quảng biết ngày nào ra

Nội trong lục tỉnh Nam Kỳ
Thấy em ăn nói nhu mì anh thương
Có mặt tui mình nói mình thương
Tui về chốn cũ mình vấn vương nơi nàỏ

Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời, chẳng thấy người thương

Nước chanh giấy rưới vô mắm mực
Rau mũi viết trộn lẫn giấm son
Bốn mùi họp lại càng ngon
Cũng như qua gần bậu, chẳng còn chờ trông

Nước giữa dòng chê trong, chê đục
Vũng trâu đầm hì hục khen ngon

Nước không ra nước
Dầu không ra dầu
Lỡ quan lỡ lính lỡ làng
Lỡ lòng dân giả, lỡ hàng công khanh

Nước lã mà vã nên hồ
Tay không mà nổi cơ đồ mới hay

Nước lên, cuốn sáo nhổ đăng
Trong tay em có ngọc cũng không bằng có anh

Nước lên rồi nước lại ròng
Đố ai bắt được con còng trong hang

Nước mắm ngon dầm con cá liệt
Em có chồng nói thiệt anh hay

Nước mắt nhỏ sa lấy khăn mu xoa nàng chặm
Quyến luyến nhau rồi ngàn dặm khó quên

Nước trong khe suối chảy ra
Mình chê ta đục, mình đà trong chưả

Nửa đời sương gió ngang tàng
Trái tim lụy chỉ vì nàng đấy thôi

Nửa về nửa muốn ở đây
Về nhà nhớ bạn, ở đây nhớ nhà

Nực cười châu chấu đá xe
Tưởng rằng chấu ngã ai dè xe nghiêng