Tác giả: Đinh Kim Chung
Thời Xuân Thu chiến quốc
Vua Tấn là Văn Công
Gặp nạn đành bỏ nước
Sang Tề, Sở lưu vong
Một hôm Tấn Văn Công
Trên đường đi lánh nạn
Thật không may cho ông
Giữa đường lương thực cạn
Thấy nhà vua gặp hạn
Hiền sĩ Giới Tử Thôi
Một lòng trung hoạn nạn
Đã tự xẻo miếng đùi
Ông đem nấu chín bùi
Dâng vua ăn thỏa thích
Khi biết việc đó rồi
Vua vô cùng cảm kích
Không từ nan phục dịch
Suốt mười chín năm trời
Nhưng khi đạt mục đích
Vua lại quên bề tôi
Bởi khi giành lại ngôi
Có công vua thưởng tất
Nhưng riêng Giới Tử Thôi
Vua vô tình quên mất
Giới Tử Thôi vốn thật
Nên không giận, chẳng hờn
Dẫn mẹ mình đi khuất
Vào dãy núi Điền Sơn
Khi lo lắng không còn
Vua nhớ ra hiền tướng
Cho người lên Điền Sơn
Vời ông về lĩnh thưởng
Nhưng không như vua tưởng
Tử Thôi chối thẳng thừng
Vua đắn đo tiên lượng
Phải ép ông không ngừng
Vua ra lệnh đốt rừng
Ép Tử Thôi ra lấy
Ông chống lệnh đến cùng
Mẹ con đều chết cháy
Vua xót thương biết mấy
Sai lập miếu thờ ngay
Và lệnh luôn từ ấy
Cấm nổi lửa ba ngày
Cúng đồ nguội, đồ chay
Để nhớ ơn ân đức
Điển tích đó sau này
Được gọi là Hàn thực (1)
Ở nước ta tổ chức
Cùng với Tiết Thanh minh
Rồi đi vào nhận thức
Như tập quán của mình
Để nhớ tới vong linh
Của cha ông tiên tổ
Con cháu khắp nơi sinh
Thường về quê cúng cỗ
Lễ gọi là tảo mộ
Hội gọi là đạp thanh
Ai đi đâu cũng nhớ
Nguồn cội quê hương mình.
Ghi chú:
(*): chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3.3 đến mồng 5.3 âm lịch hàng năm). Từ đó ngày mùng 3.3 âm lịch hằng năm được coi là ngày Tết Hàn thực, nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.
Vua Tấn là Văn Công
Gặp nạn đành bỏ nước
Sang Tề, Sở lưu vong
Một hôm Tấn Văn Công
Trên đường đi lánh nạn
Thật không may cho ông
Giữa đường lương thực cạn
Thấy nhà vua gặp hạn
Hiền sĩ Giới Tử Thôi
Một lòng trung hoạn nạn
Đã tự xẻo miếng đùi
Ông đem nấu chín bùi
Dâng vua ăn thỏa thích
Khi biết việc đó rồi
Vua vô cùng cảm kích
Không từ nan phục dịch
Suốt mười chín năm trời
Nhưng khi đạt mục đích
Vua lại quên bề tôi
Bởi khi giành lại ngôi
Có công vua thưởng tất
Nhưng riêng Giới Tử Thôi
Vua vô tình quên mất
Giới Tử Thôi vốn thật
Nên không giận, chẳng hờn
Dẫn mẹ mình đi khuất
Vào dãy núi Điền Sơn
Khi lo lắng không còn
Vua nhớ ra hiền tướng
Cho người lên Điền Sơn
Vời ông về lĩnh thưởng
Nhưng không như vua tưởng
Tử Thôi chối thẳng thừng
Vua đắn đo tiên lượng
Phải ép ông không ngừng
Vua ra lệnh đốt rừng
Ép Tử Thôi ra lấy
Ông chống lệnh đến cùng
Mẹ con đều chết cháy
Vua xót thương biết mấy
Sai lập miếu thờ ngay
Và lệnh luôn từ ấy
Cấm nổi lửa ba ngày
Cúng đồ nguội, đồ chay
Để nhớ ơn ân đức
Điển tích đó sau này
Được gọi là Hàn thực (1)
Ở nước ta tổ chức
Cùng với Tiết Thanh minh
Rồi đi vào nhận thức
Như tập quán của mình
Để nhớ tới vong linh
Của cha ông tiên tổ
Con cháu khắp nơi sinh
Thường về quê cúng cỗ
Lễ gọi là tảo mộ
Hội gọi là đạp thanh
Ai đi đâu cũng nhớ
Nguồn cội quê hương mình.
Ghi chú:
(*): chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3.3 đến mồng 5.3 âm lịch hàng năm). Từ đó ngày mùng 3.3 âm lịch hằng năm được coi là ngày Tết Hàn thực, nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.