Tác giả: Sĩ Đoan
Niên hiệu: Quang Thuận
LÊ CUNG HOÀNG ( 1522- 1527)
Niên hiệu: Thống Nguyên
Hội đình thần lập vua - Quang Trị (1)
Võ Tá Hầu đề nghị nên- Ỷ (2)
Trịnh Suy Sản phật ý chém ngay
Cả đình thần không ai bênh vực
... Đưa Quang Trị giành giực ngai vua
Ba hôm sau bị vùa Tây Kinh.
Ai liều lĩnh khinh khi quốc pháp?
Ai ra tay nuốt táp con cờ?
Trinh duy Sản đâu ngờ Duy Đại.
Vài ngày sau tai hại phủ đầu
Vua Quang Trị ngậm sầu chín suối.
Triều đình Lê vào buổi rối ren
Nguyễn Hoàng Dụ một phen trút hận
Dồn Kinh thành vào trận hỏa thiêu
Bắt thủ tiêu quan Vũ Như Tô
Người thúc vô xây Cửu Trùng Đài
Chuyên hằng ngày áp bức lê dân...
Bọn Duy Sản ân cần đón rước
Ỷ- lên ngôi tức là Chiêu Tông
Nhưng Kinh thành đã không còn nữa
Vào Tây Kinh tu sửa thành trì...
Giặc Trần Cao gan lì quậy phá
Chiếm Kinh đô tranh bá đồ vương.
Về Tây Kinh Chiêu Tông truyền hịch
Hội quan binh đánh địch Trần Cao
Phân mọi ngả vây bao nghịch tặc (3)
Chúng bỏ thành chạy tạt Lạng Nguyên.
Triều đình tuyên về lại Đông Kinh
Sai Duy Sản mang binh đuổi đánh...
Tánh khinh khi mất đi mạng sống.
Giặc trở về trú đóng Bồ Đề.
Vua Chiêu Tông cận kề chiến sự
Sai Trần Chân dự bị đủ đầy
Đánh tập hậu tan bầy giặc cỏ.
Trần Cao bỏ lui về Lạng Nguyên
Truyền ngôi con xuống tóc đi tu.
Giặc tan rã các quan đối nghịch
Nguyễn Hoằng Dụ thù địch Trịnh Tuy
Chia hai phe tùy nghi chém giết...
Vua can ngăn chẳng thiết ngó ngàn.
Trịnh Duy Đại mưu càn phản loạn (4)
Lật ngai vua- cả bọn rơi đầu.
Bọn Dụ- Tuy bắc cầu chiến sự
Nhơ sử xanh bởi tự chính mình!
Tướng Trần Chân hữu tình Trịnh Tuy
Đánh Hoằng Dụ binh suy tướng trốn
Chạy Thanh Hóa chỉnh đốn quân binh.
Mạc Đăng Dung nhận lịnh lên đường
Đánh Hoằng Dụ rõ tường chân lý
Vừa đến nơi tự ý quay về
Bởi nhận thư- đôi bề mưu loạn
Nương tựa nhau đợi chọn thời cơ...
Tướng Trần Chân ngọn cờ bách thắng
Trụ non sông nhã nắng muôn dân
Giật chướng ngại tay chân nghịch tặc
Nên gian thần sắp đặt mưu sâu...
Vua biết đâu sóng ngầm sôi động
Thay đổi triều thỏa mộng bấy lâu.
Giết Trần Chân - lo âu giải tỏa (5)
Tự chôn mình chẳng rõ trắng đen
Chuốc ố hoen thiên thu bất sạch
vạch sẳn đường nghịch tặc ngoi lên.
Tin Trần Chân về miền cực lạc
Bộ tướng ngài ồ ạt tấn công (6)
Phá Kinh Thành- Chiêu Tông lẩn tránh
Lánh Gia Lâm tính mạng khó tồn
Vời Hoằng Dụ binh dồn đánh giặc.
Ông không ra bỏ mặc đứng nhìn.
...Đứt cội rễ tình hình bất lợi
Cho người sang mời Mạc Đăng Dung.
Mọi quyền hành bổng chun tay Mạc
Ông rước vua đóng hạt Bồ Đề
Dụ- Nhạc- Kính trở về dưới trướng
Nhưng bọn chúng đòi nướng nịnh thần (7)
Bởi tiểu nhân Trần Chân mới chết.
Vua ưng theo giết hết chẳng chừa
Nhưng Kính- Nhạc vẫn chưa giãi giáp.
Mạc Đăng Dung đành đáp Bảo Châu (8)
Tình thế ngặt tìm đâu binh tướng
Thêm Tuy- Sư bành trướng mưu đồ
Thông Nhạc- Kính bày trò đổi chủ
Lập Lê Do trấn thủ Từ Liêm.
Vua gọi Dụ xóa hiềm khích cũ
Đưa quân về giết lũ loạn thần
Dụ xuôi theo xuất trận tiên phong
Bị đại bại đành vong Thanh Hóa.
Mạc Đăng Dung đâu há buông tay
Luyện sĩ tốt trừ ngay Lê Do
Dẹp Tuy, Sư- công to vang dội
Hàng phục Kính cùng đội đất trời...
Kể từ đó đổi dời thế sự
Mọi quyền hành ngày tự lớn thêm
Ra vào cung tiếm nghi thiên tử
Ai chống đối hành xử tạo tàn
Giết tất cả chẳng màng luân lý
Dọn sạch đường tỏ ý soán ngôi...
Quan yếu vía, bề tôi bất lực
Thấy Dung mạnh nhất mực nương theo.
Vua Chiêu Tông như leo phải cọp
Rời khỏi lưng ắt đợp nát thây.
Biết sự thể vẫn bày mưu kế
Ngầm nội thần khống chế Đặng Dung (9)
Tung thuộc hạ vào tận Tây Kinh
Vời Trịnh Tuy mang binh ngoại ứng.
Đúng canh hai vua bay Sơn Tây
Sắp quân mã ra tay dẹp Mạc.
Sáng hôm sau Duy Nhạc đuổi theo
Đến Thạch Thất gãy chèo nát mái (10)
Bởi vì đâu gặt hái đau thương
Về chín suối tỏ tường thế sự.
Mạc Đăng Dung chẳng để thiếu vua
Cùng quan triều a dua kiến lập
Em Chiêu Tông thành vua Cung Hoàng
Cải niên hiệu dễ dàng -Thống Nguyên
Rời khỏi Kinh về miền Gia Phúc.(11)
Vua Chiêu Tông chạy hút Sơn Tây
Lắm hào kiệt về đây giúp rập
Vua trí kém chẳng lập tích gì
Tin hoạn quan- ly tan chư tướng.
Vời Trịnh Tuy- chẳng nương theo ý
Ba bốn lần mới lý đến vua
Cùng thuộc hạ xua quân cứu giúp...
Vua Chiêu Tông núp bóng Trịnh Tuy
Tài đức mọn nghe suy diễn bậy
Giết Bá Kỷ chẳng nghĩ công Tuy (12)
Ông tức giận bắt đi Thanh Hóa.(13)
Năm giáp thân, há dễ yên thân (14)
Mạc Đăng Dung bất thần tốc chiến
Trịnh Tuy thua hồn biến hư vô (15)
Bắt Chiêu Tông về ở Đông Hà (16)
Cho người giết loại ra đối thủ.
Năm đinh hợi, hội đủ thời cơ (17)
Bắt quan Lê thảo chiếu truyền ngôi. (18)
Lôi Cung Hoàng và Hoàng Thái hậu
Xuống suối vàng bầu bạn Diêm Vương.
Các triều thần rõ tường chân tướng
Người phỉ nhổ, người hướng nghiêng mực
Đập mặt Dung bênh vực Lê triều
Người tự vẩn trọn điều tôi trung
Người xoay lưng ngoảnh nhìn Lam Sơn
Lạy Thái Tổ- chết hơn sống nhục!
Bao hiền sĩ nhất mực trung can
Thác theo vua chẳng màng thế tục!!!
--------------------------------------
LỜI BÌNH
Vận nước nghiêng ai khiêng trái đất?
Phò giúp vua- chào thua số phận.
Bởi vì đâu lận đận gian nan?
Bởi xu nịnh muốn vịnh chức cao
Bởi ương hèn ố hoen sử sách...
Nơi suối vàng phân tách ra chưa???
LÊ CUNG HOÀNG ( 1522- 1527)
Niên hiệu: Thống Nguyên
Hội đình thần lập vua - Quang Trị (1)
Võ Tá Hầu đề nghị nên- Ỷ (2)
Trịnh Suy Sản phật ý chém ngay
Cả đình thần không ai bênh vực
... Đưa Quang Trị giành giực ngai vua
Ba hôm sau bị vùa Tây Kinh.
Ai liều lĩnh khinh khi quốc pháp?
Ai ra tay nuốt táp con cờ?
Trinh duy Sản đâu ngờ Duy Đại.
Vài ngày sau tai hại phủ đầu
Vua Quang Trị ngậm sầu chín suối.
Triều đình Lê vào buổi rối ren
Nguyễn Hoàng Dụ một phen trút hận
Dồn Kinh thành vào trận hỏa thiêu
Bắt thủ tiêu quan Vũ Như Tô
Người thúc vô xây Cửu Trùng Đài
Chuyên hằng ngày áp bức lê dân...
Bọn Duy Sản ân cần đón rước
Ỷ- lên ngôi tức là Chiêu Tông
Nhưng Kinh thành đã không còn nữa
Vào Tây Kinh tu sửa thành trì...
Giặc Trần Cao gan lì quậy phá
Chiếm Kinh đô tranh bá đồ vương.
Về Tây Kinh Chiêu Tông truyền hịch
Hội quan binh đánh địch Trần Cao
Phân mọi ngả vây bao nghịch tặc (3)
Chúng bỏ thành chạy tạt Lạng Nguyên.
Triều đình tuyên về lại Đông Kinh
Sai Duy Sản mang binh đuổi đánh...
Tánh khinh khi mất đi mạng sống.
Giặc trở về trú đóng Bồ Đề.
Vua Chiêu Tông cận kề chiến sự
Sai Trần Chân dự bị đủ đầy
Đánh tập hậu tan bầy giặc cỏ.
Trần Cao bỏ lui về Lạng Nguyên
Truyền ngôi con xuống tóc đi tu.
Giặc tan rã các quan đối nghịch
Nguyễn Hoằng Dụ thù địch Trịnh Tuy
Chia hai phe tùy nghi chém giết...
Vua can ngăn chẳng thiết ngó ngàn.
Trịnh Duy Đại mưu càn phản loạn (4)
Lật ngai vua- cả bọn rơi đầu.
Bọn Dụ- Tuy bắc cầu chiến sự
Nhơ sử xanh bởi tự chính mình!
Tướng Trần Chân hữu tình Trịnh Tuy
Đánh Hoằng Dụ binh suy tướng trốn
Chạy Thanh Hóa chỉnh đốn quân binh.
Mạc Đăng Dung nhận lịnh lên đường
Đánh Hoằng Dụ rõ tường chân lý
Vừa đến nơi tự ý quay về
Bởi nhận thư- đôi bề mưu loạn
Nương tựa nhau đợi chọn thời cơ...
Tướng Trần Chân ngọn cờ bách thắng
Trụ non sông nhã nắng muôn dân
Giật chướng ngại tay chân nghịch tặc
Nên gian thần sắp đặt mưu sâu...
Vua biết đâu sóng ngầm sôi động
Thay đổi triều thỏa mộng bấy lâu.
Giết Trần Chân - lo âu giải tỏa (5)
Tự chôn mình chẳng rõ trắng đen
Chuốc ố hoen thiên thu bất sạch
vạch sẳn đường nghịch tặc ngoi lên.
Tin Trần Chân về miền cực lạc
Bộ tướng ngài ồ ạt tấn công (6)
Phá Kinh Thành- Chiêu Tông lẩn tránh
Lánh Gia Lâm tính mạng khó tồn
Vời Hoằng Dụ binh dồn đánh giặc.
Ông không ra bỏ mặc đứng nhìn.
...Đứt cội rễ tình hình bất lợi
Cho người sang mời Mạc Đăng Dung.
Mọi quyền hành bổng chun tay Mạc
Ông rước vua đóng hạt Bồ Đề
Dụ- Nhạc- Kính trở về dưới trướng
Nhưng bọn chúng đòi nướng nịnh thần (7)
Bởi tiểu nhân Trần Chân mới chết.
Vua ưng theo giết hết chẳng chừa
Nhưng Kính- Nhạc vẫn chưa giãi giáp.
Mạc Đăng Dung đành đáp Bảo Châu (8)
Tình thế ngặt tìm đâu binh tướng
Thêm Tuy- Sư bành trướng mưu đồ
Thông Nhạc- Kính bày trò đổi chủ
Lập Lê Do trấn thủ Từ Liêm.
Vua gọi Dụ xóa hiềm khích cũ
Đưa quân về giết lũ loạn thần
Dụ xuôi theo xuất trận tiên phong
Bị đại bại đành vong Thanh Hóa.
Mạc Đăng Dung đâu há buông tay
Luyện sĩ tốt trừ ngay Lê Do
Dẹp Tuy, Sư- công to vang dội
Hàng phục Kính cùng đội đất trời...
Kể từ đó đổi dời thế sự
Mọi quyền hành ngày tự lớn thêm
Ra vào cung tiếm nghi thiên tử
Ai chống đối hành xử tạo tàn
Giết tất cả chẳng màng luân lý
Dọn sạch đường tỏ ý soán ngôi...
Quan yếu vía, bề tôi bất lực
Thấy Dung mạnh nhất mực nương theo.
Vua Chiêu Tông như leo phải cọp
Rời khỏi lưng ắt đợp nát thây.
Biết sự thể vẫn bày mưu kế
Ngầm nội thần khống chế Đặng Dung (9)
Tung thuộc hạ vào tận Tây Kinh
Vời Trịnh Tuy mang binh ngoại ứng.
Đúng canh hai vua bay Sơn Tây
Sắp quân mã ra tay dẹp Mạc.
Sáng hôm sau Duy Nhạc đuổi theo
Đến Thạch Thất gãy chèo nát mái (10)
Bởi vì đâu gặt hái đau thương
Về chín suối tỏ tường thế sự.
Mạc Đăng Dung chẳng để thiếu vua
Cùng quan triều a dua kiến lập
Em Chiêu Tông thành vua Cung Hoàng
Cải niên hiệu dễ dàng -Thống Nguyên
Rời khỏi Kinh về miền Gia Phúc.(11)
Vua Chiêu Tông chạy hút Sơn Tây
Lắm hào kiệt về đây giúp rập
Vua trí kém chẳng lập tích gì
Tin hoạn quan- ly tan chư tướng.
Vời Trịnh Tuy- chẳng nương theo ý
Ba bốn lần mới lý đến vua
Cùng thuộc hạ xua quân cứu giúp...
Vua Chiêu Tông núp bóng Trịnh Tuy
Tài đức mọn nghe suy diễn bậy
Giết Bá Kỷ chẳng nghĩ công Tuy (12)
Ông tức giận bắt đi Thanh Hóa.(13)
Năm giáp thân, há dễ yên thân (14)
Mạc Đăng Dung bất thần tốc chiến
Trịnh Tuy thua hồn biến hư vô (15)
Bắt Chiêu Tông về ở Đông Hà (16)
Cho người giết loại ra đối thủ.
Năm đinh hợi, hội đủ thời cơ (17)
Bắt quan Lê thảo chiếu truyền ngôi. (18)
Lôi Cung Hoàng và Hoàng Thái hậu
Xuống suối vàng bầu bạn Diêm Vương.
Các triều thần rõ tường chân tướng
Người phỉ nhổ, người hướng nghiêng mực
Đập mặt Dung bênh vực Lê triều
Người tự vẩn trọn điều tôi trung
Người xoay lưng ngoảnh nhìn Lam Sơn
Lạy Thái Tổ- chết hơn sống nhục!
Bao hiền sĩ nhất mực trung can
Thác theo vua chẳng màng thế tục!!!
--------------------------------------
LỜI BÌNH
Vận nước nghiêng ai khiêng trái đất?
Phò giúp vua- chào thua số phận.
Bởi vì đâu lận đận gian nan?
Bởi xu nịnh muốn vịnh chức cao
Bởi ương hèn ố hoen sử sách...
Nơi suối vàng phân tách ra chưa???