Tác giả: Hàn Dũ
Nhất phong triêu tấu cửu trùng thiên
Tịch biếm Triều Châu lộ bát thiên
Bản vị thánh triều trừ tệ sự
Cảm tương suy hủ tích tàn niên
Vân hoành Tần Lĩnh gia hà tại
Tuyết ủng Lam Quan mã bất tiền
Tri nhữ hữu lai ưng hữu ý
Hảo thu ngô cốt chướng giang biên
Dịch Nghĩa
Ban sáng vừa mới dâng lên nhà vua một tờ tấu chương (1)
Buổi chiều đã bị biếm đi Triều Châu xa tám ngàn dặm
Lòng chỉ muốn vì thánh triều trừ đi những sự tệ hại
Dám đâu tiếc nuối tấm thân nhiều bệnh tật vào lúc cuối đời này
Mây giang ngang Tần Lĩnh nhà của ta ở nơi đâu (2)
Tuyết phủ kín Lam Quan ngựa không đi tới được nữa
Cháu từ xa tới đây ta biết chắc là có ý
Muốn thu nắm xương tàn của ta bên bờ sông đầy chướng khí này (3)
Chú thích:
Tương là Hàn Tương, cháu của tác giả. Truyền thuyết cho rằng Hàn Tương là một trong bát tiên. Liệt Tiên Truyện kể rằng nhân một bữa tiệc, Hàn Dũ muốn uống trà sen nhưng đang mùa đông nên chẳng tìm đâu ra sen. Hàn Tương lấy một mảnh lụa phủ lện chiếc lọ cắm hoa, phút chốc từ lọ nở ra mấy đóa sen, trên cánh có hai câu luận của bài thơ này. Hàn Dũ lúc bấy giờ không hiểu, mãi khi bị đày đến Lam Quan mới hiểu ra ý nghĩa.
(1) Hiến Tông muốn rước xương Phật vào chùa thờ, gây ra cảnh hết sức hỗn loạn ở kinh đô. Hàn Dũ dâng sớ can gián. Bài "Gián nghênh Phật cốt biểu" nổi tiếng một thời của ông chính là tờ tấu chương nói đến trong câu này.
(2) Tần Lĩnh là tên môt dãy núi nằm trong tỉnh Quảng Tây. Kiều: Đoái trông muôn dặm tử phần, Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa.
(3) Một số dịch giả cho rằng hai chữ "chướng giang" trong câu này có nghĩa là con sông đầy chướng khí và cho rằng đây là con sông Hàn ở Triều Châu. Nhưng cũng có vài người lại hiểu "chướng giang" là con sông tên là Chướng.
Dịch Thơ
Bị giáng chức đi xa, đến ải Lam dặn lại cháu Tương
Sáng dâng tấu sớ trước thềm hoa
Chiều biếm Triều Châu vạn dặm xa
Thánh chúa những mong từ việc hại
Bệnh thần nào dám tiếc thân già
Mây che Tần Lĩnh nhà khôn thấy
Tuyết phủ Lam Quan ngựa khó qua
Cháu đến từ xa chừng có ý
Sông này thu nhặt nắm xương ta
Lý Tứ dịch
Tịch biếm Triều Châu lộ bát thiên
Bản vị thánh triều trừ tệ sự
Cảm tương suy hủ tích tàn niên
Vân hoành Tần Lĩnh gia hà tại
Tuyết ủng Lam Quan mã bất tiền
Tri nhữ hữu lai ưng hữu ý
Hảo thu ngô cốt chướng giang biên
Dịch Nghĩa
Ban sáng vừa mới dâng lên nhà vua một tờ tấu chương (1)
Buổi chiều đã bị biếm đi Triều Châu xa tám ngàn dặm
Lòng chỉ muốn vì thánh triều trừ đi những sự tệ hại
Dám đâu tiếc nuối tấm thân nhiều bệnh tật vào lúc cuối đời này
Mây giang ngang Tần Lĩnh nhà của ta ở nơi đâu (2)
Tuyết phủ kín Lam Quan ngựa không đi tới được nữa
Cháu từ xa tới đây ta biết chắc là có ý
Muốn thu nắm xương tàn của ta bên bờ sông đầy chướng khí này (3)
Chú thích:
Tương là Hàn Tương, cháu của tác giả. Truyền thuyết cho rằng Hàn Tương là một trong bát tiên. Liệt Tiên Truyện kể rằng nhân một bữa tiệc, Hàn Dũ muốn uống trà sen nhưng đang mùa đông nên chẳng tìm đâu ra sen. Hàn Tương lấy một mảnh lụa phủ lện chiếc lọ cắm hoa, phút chốc từ lọ nở ra mấy đóa sen, trên cánh có hai câu luận của bài thơ này. Hàn Dũ lúc bấy giờ không hiểu, mãi khi bị đày đến Lam Quan mới hiểu ra ý nghĩa.
(1) Hiến Tông muốn rước xương Phật vào chùa thờ, gây ra cảnh hết sức hỗn loạn ở kinh đô. Hàn Dũ dâng sớ can gián. Bài "Gián nghênh Phật cốt biểu" nổi tiếng một thời của ông chính là tờ tấu chương nói đến trong câu này.
(2) Tần Lĩnh là tên môt dãy núi nằm trong tỉnh Quảng Tây. Kiều: Đoái trông muôn dặm tử phần, Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa.
(3) Một số dịch giả cho rằng hai chữ "chướng giang" trong câu này có nghĩa là con sông đầy chướng khí và cho rằng đây là con sông Hàn ở Triều Châu. Nhưng cũng có vài người lại hiểu "chướng giang" là con sông tên là Chướng.
Dịch Thơ
Bị giáng chức đi xa, đến ải Lam dặn lại cháu Tương
Sáng dâng tấu sớ trước thềm hoa
Chiều biếm Triều Châu vạn dặm xa
Thánh chúa những mong từ việc hại
Bệnh thần nào dám tiếc thân già
Mây che Tần Lĩnh nhà khôn thấy
Tuyết phủ Lam Quan ngựa khó qua
Cháu đến từ xa chừng có ý
Sông này thu nhặt nắm xương ta
Lý Tứ dịch